کتاب دوره مختصر منطق صوری | محمد خوانساری

درباره‌ی کتاب دوره مختصر منطق صوری خوانساری

منطق صوری قوانینی کلی و مطلق به همه چیز را دارد. اختصاصی است چرا که تابع موضع تحقیق است. منطق صوری از درون ذهن و از خود طبیعت آن به وجود می‌آید. مثلا روش تحقیق در ریاضی با روانشناسی یکسان نیستند. دکتر محمد خوانساری در کتاب دوره مختصر منطق صوری از انتشارات دانشگاه تهران سعی وافی در تسهیل مباحث منطقی مبذول داشته و اهتمام تام به کار برده است که فهم مطالب بر مبتدیان این فن آسان باشد. این است که در شرح و بسط مطالب و سادگی عبارات و ایراد مثال های ساده کوشیده و در هر مورد علاوه بر ذکر مثال معروف متداول، با ایراد مثال های دیگری از خود بایضاح مطلب کمک کرده است. تا آن جا که شاید بعضی موضوعات کتاب در نزد استادان فن توضیح واضحات به نظر آید و نوعی اطناب تلقی شود. در صورتی که باید ذهن مبتدی را در نظر آورد و مطالب را نسبت به آن سنجید.

بخشی از کتاب دوره مختصر منطق صوری اثر محمد خوانساری

بخش اول: مقدمات

برای بیان تعریف منطق و نیز برای توضیح موضوع و فایده ی آن منطقیان متأخر به ایراد مطالب ذیل می پردازند:

1. علم و اقسام آن: بعضی آگاهی و علم را جزو تصورات بدیهی و بنابراین مستغنی از تعریف دانسته اند و گفته اند که علم از کیفیات نفسانی و وجدانی است که هر کس آن را به طور وضوح درخود می یابد. بنابراین هم چنان که هر کس می داند لذّت والم و گرسنگی و تشنگی چیست، می داند که علم و آگاهی یعنی چه. و حتّی جماعتی علم را غیر قابل تعریف دانسته اند و دسته ای از ایشان گفته اند تعریف علم مستلزم دور است، زیرا هر چیزی به وسیله ی علم شناخته می شود و علم را باید به وسیله ی خود علم شناخت.
2. فکر و وقوع خطا در آن: حالات ادراکی آدمی که موجب علم و آگاهی ذهن می شود، بر دو گونه است: یکی حالات ادراکی ابتدائی از قبیل احساس و ادراک و حفظ و تداعی، و دیگر حالات ادراکی عالی از قبیل درک مفاهیم کلی و حکم و استدلال.

بخش دوم: مبحث الفاظ

منطق راه و روش صحیح فکر کردن و درست اندیشیدن را می آموزد و بنابراین موضوعش تصورات و تصدیقات معلوم است از آن جهت که موجب کشف مجهول می شود. به عبارت دیگر موضوع آن معرّف و حجّت است که امور ذهنی می باشد. این امور ذهنی برای اینکه از ذهن کسی به ذهن دیگری انتقال یابد، نیازمند به علائم و نشانه هایی است که نماینده ی آن معانی ذهنی باشند.

بخش سوم: تصورات

مفهوم یا تصور بر دو قسم است:

1- مفهوم جزئی: آن است که شامل افراد متعدد نشود. یعنی نتوان افراد متعدد برایش فرض کرد. مانند مفهوم «هوشنگ»، «سقراط».

2- مفهوم کلی: آن است که فی نفسه بر افراد متعد صادق باشد. مانند تصور «فیلسوف»، «دریا».

بخش چهارم: قضایا

از الفاظ مرکب، آن چه در منطق و اساساً در علوم مورد اهمیت است، یکی مرکب تقییدی است که تعاریف از آن قسم است و دیگر مرکب تام خبری است که قضیه نامیده می شود.

بخش پنجم: حجت یا استدلال

نخستین دسته از معلوماتی که ذهن را حاصل می شود، احساسات و ادراکات است: نوزاد به تدریج صداهای مختلف را می شوند، مزه ی مادر و شربت و چیزهای دیگر را در می یابد، به اطراف خود می نگرد و پدر و مادر و اطرافیان را می بیند و ... . این احساسات بر اثر تکرار تأثیری در او می گذارد و در ذهن او باقی می ماند و تشکیل صورت های جزئی می دهد که موجب می گردد  که از آن پس کودک اشخاص و اشیایی را که سابقاً ادراک کرده است بازشناسد و از اشخاص و اشیاء دیگر امتیاز دهد. پیوند اسنادی این صورت ها حکم نامیده می شود.

بخش ششم: قیاس از نظر ماده

مواد گوناگونی که در قیاس به کار می رود به حسب استقراء عبارت است از:

1- محسوسات 2- مجربّات 3- اوّلیّات 4- متواترات 5- قضایای مقرون به حدّ وسط 6- حدسیّات 7- مقبولات 8- وهمیّات 9- مشهورات 10- مشبّهات 11- مظنونات 12- مسلّمات 13- مصادرات 14- مخیّلات

قیمت و خرید کتاب دوره مختصر منطق صوری خوانساری

کتاب دوره مختصر منطق صوری تألیف دکتر محمد خوانساری از انتشارات دانشگاه تهران به همراه سایر دروس عمومی دانشگاه را از سایت کتابانه خریداری نمایید.

• تالیف: دکتر محمد خوانساری
• انتشارات: دانشگاه تهران