کتاب اصول فرم و طرح - وسیوس ونگ

کتاب اصول فرم و طرح به تألیف وسیوس ونگ و ترجمه آزاده بیداربخت و نسترن لواسانی در نشر نی به چاپ رسیده است.

طراحی، فرایند هدفمند آفرینش بصری است و برخلاف نقاشی و مجسمه سازی، که حاصل تحقق تصور و رؤیاهای شخصی هنرمند است، نیازهای کابردی را برطرف می کند. یک طرح گرافیکی در مقابل چشمان عموم قرار می گیرد و پیام از پیش مشخص شده ای را انتقال می دهد. به طور خلاصه طرح خوب یعنی بیان بصری جوهر «هر چیز» به بهترین شکل ممکن، خواه آن «چیز» یک پیام باشد یا یک فرآورده. طراح برای انجام درست و مؤثر این کار باید بهترین راه ممکن را برای شکل دهی، ساخت، توزیع، استفاده از شیء و ارتباط آن با محیط اطراف بیابد. ساخته ی او باید در عین زیبایی و کاربری، نشان دهنده ی سلیقه ی حاکم بر زمان خود باشد یا بر آن تأثیر بگذارد. این کتاب می تواند منبعی قابل اتکا برای رسیدن به مرحله ی مذکور برای هر طراح باشد که طی سه قسمت اصول فرم و طرح را بیان می دارد: 1- اصول طراحی دو بعدی مقدماتی را با تکیه بر فرم های انتزاعی و مسطح مطرح می کند. 2- اصول فرم های دو بعدی، ساخت فرم را شرح می دهد و برای گسترش واژگان بصری خواننده بر جنبه های تصویری تأکید می کند. 3- اصول طراحی سه بعدی، امکان به کارگیری عناصر خطی و سطحی را، برای ساخت اشیاء ایستای سه بعدی در جهان واقع، بررسی می کند.

طراحی دو بعدی مشتمل بر دوازده فصل می باشد: فصل اول به بیان چیستی طراحی، زبان بصری، عناصر طراحی، عناصر ذهنی، عناصر ارتباطی و ... می پردازد. فصل دوم فرم و عناصر ذهنی، فرم به صورت نقطه، فرم به صورت خط، فرم و توزیع رنگ و ... را توضیح می دهد. فصل سوم فرم های واحد، انواع تکرار، فرم های ریزواحد و اَبَرواحد، تکرار و انعکاس و ... را بیان می دارد. فصل چهارم انواع ساختارها از جمله ساختار مقید، ساختار فعال، ساختار نامرئی، شبکه ی بنیانی و ... را شرح می دهد. فصل پنجم مباحثی هم چون تشابه فرم های واحد، تشابه شکل ها، ساختار تشابه و ... را مطرح می کند. فصل ششم مخاطب را با تغییر تدریجی فرم های واحد، تغییر تدریجی شکل، سرعت تغییر تدریجی، تغییر تدریجی متناوب و ... آشنا می گرداند. فصل هفتم به ویژگی های طرح شعاعی، ساختار شعاعی، فرم های واحد در نقش های شعاعی و ... اختصاص دارد. فصل هشتم به بیان مباحث غرابت در میان فرم های واحد و غرابت در ساختار ها می پردازد. فصل نهم تباین، نظم و غرابت، تباین عناصر ارتباطی و ... را تشریح می کند. فصل دهم و یازدهم به ترتیب به مباحث تمرکز و بافت اختصاص دارند. فصل دوازدهم فضاهای مثبت و منفی، نمایش صفحه در فضای مجازی، فضای نوسان دار و متعارض و ... را توضیح می دهد.

فرم دو بعدی مشتمل بر سه بخش می باشد: بخش اول به بیان جنبه های فرم، بصری کردن فرم، انواع فرم و انواع شکل می پردازد. بخش دوم طرح و فرم، رسم شکل های هندسی، رسم شکل های ارگانیک و تنوع فرم را شرح می دهد. بخش سوم به آموزش فرم و موضوع و انواع ترکیب بندی ها مانند ترکیب های مستقل، ترکیب بندی با تکرار، ترکیب بندی با تمرکز و ... می پردازد.

طراحی سه بعدی شامل ده فصل می باشد: فصل اول مقدمات طراحی سه بعدی را بیان می دارد. فصل دوم سطوح متوالی، برش یک مکعب و ... و فصل سوم سلول های فضایی و فرم های واحد، ساختارهای دیواره ای غیر مسطح و ... را تشریح می کنند. فصول چهارم و پنجم به ترتیب به مباحث منشور و استوانه و تکرار اختصاص دارند. فصل ششم به مباحث احجام و بازی ها و فصل هفتم به مثلث های متساوی الاضلاع، متساوی الاضلاع، مختلف الاضلاع و نظام هشت هایی می پردازند. فصل هشتم مخاطب را با مباحث چهارچوب خطی و فصل نهم با مباحث مرتبط با لایه های خطی آشنا می کند. فصل دهم خطوط ارتباط روی سطح صاف، مواد و ساخت، خطوط ارتباطی درون یک مکعب شفاف و ... را توضیح می دهد.

گفتنی است که تمرکز مقدمه ی کتاب بیشتر درباره ی روش ها و فنون رایانه ای است که به خواننده به بهره گیری از فن آوری های تازه کمک می کند.

برشی از متن کتاب

بخش اول: طراحی دو بعدی فصل 7: نقش های شعاعی نقش شعاعی را می توان نوع خاصی از تکرار دانست. با دوران منظم فرم های واحد یا زیر قسمت های مکرر به دور یک مرکز مشترک، طرح شعاعی به وجود می آید. در طبیعت، نقش شعاعی پدیده ای عادی است. در طرز قرار گرفتن گل برگ ها در گل های شکفته طرح شعاعی دیده می شود. با پرتاب سنگی در آب های ساکن و تولید موج های متحدالمرکز نیز نوعی نقش شعاعی به وجود می آید. تابش اشعه ی نور از خورشید یا سایر اجسام نورانی هم نمونه ای انتزاعی از نقش شعاعی است. نقش شعاعی حالت نوسان بصری را، که در تغییر تدریجی دیده می شود، به وجود می آورد. تکرار فرم های واحد یا زیرقسمت های ساختاری به دور یک مرکز، بدون تغییر تدریجی جهت ممکن نیست. بنابراین نقش شعاعی را می توان شکل خاصی از تغییر تدریجی نیز نامید. گاهی اوقات تفاوت بین طرح متغیر تدریجی و طرح شعاعی بسیار کم و به سختی قابل تشخیص است، مثلاً زمانی که نقطه ی اوج در یک طرح متغیر تدریجی در مرکز قرار می گیرد. طرح شعاعی فوراً جلب توجه می کند و این حالت برای به وجود آوردن طرحی چشمگیر و گیرا بسیار مفید است.  ...

فهرست

کلیات

• طراحی دو بعدی

فصل 1. مقدمات فصل 2. فرم فصل 3. تکرار فصل 4. ساختار فصل 5. تشابه فصل 6. تغییر تدریجی فصل 7. نقش های شعاعی فصل 8. غرابت فصل 9. تباین فصل 10. تمرکز فصل 11. بافت فصل 12. فضا

• فرم دو بعدی

بخش اول: جنبه های فرم بخش دوم: طراحی فرم بخش سوم: فرم های بازنمایی شده

• طراحی سه بعدی

فصل 1. مقدمه فصل 2. سطوح متوالی فصل 3. ساختارهای دیواره ای فصل 4. منشور و استوانه فصل 5. تکرار فصل 6. ساختارهای چند وجهی فصل 7. سطوح مثلثی فصل 8. چهارچوب خطی فصل 9. لایه های خطی فصل 10. خطوط ارتباطی واژه نامۀ توصیفی نمایه  

تألیف: وسیوس ونگ مترجمان: آزاده بیداربخت - نسترن لواسانی انتشارات: نی