کتاب سیمای زنی در میان جمع | هاینریش بل

درباره‌ی کتاب سیمای زنی در میان جمع هاینریش بل

رمان سیمای زنی در میان جمع اثر هاینریش بل، ابتدا ممکن است خواننده را آزار دهد. انگار زنی را وسط جمعی از مردان در سینی گذاشته‌اند و همه نشسته‌اند به تجزیه و تحلیل او می‌پردازند. نگاه‌ها مردانه، خشک و صرفا روایتگرانه است. مردها روایت کرده‌اند و نویسنده نیز که خود مرد است گزارشی از این زن تهیه کرده است. لنی زنی مبانساله است. او جذاب و باهوش است. تا اینکه داستان رو می‌شود. انگار از میانه‌ی کتاب است که تازه ماجرا شروع می‌شود. ما فقط باید صبر داشته باشیم و شنونده‌ی تحلیل‌ها باشیم.

داستان از این رو به آن رو می شود. ما نمی دانیم نویسنده چرا این داستان را گزارش می کند. مهم هم نیست. مهم گزارش است که تبدیل به اثری فریبنده شده است. داستان پر از شخصیت است. بیش از صد شخصیت در یک داستان ممکن است خواننده را کمی سردرگم کند، اما خواننده ی واقعی می داند چطور از پس این شخصیت ها برآید. با خواندن این رمان انسان تصور می کند لنی در دنیایی زندگی می کند که از تولد پشت لنز دوربین بوده است. اطرافیان همه ی جوانب زندگی او را گزارش می کنند.

گزارش هایی که گاها ضد و نقیض هم می شوند. اگر گزارش دهنده علاقه ای به لنی داشته گزارش سرشار از محبت است و اگر کینه ای از او به دل داشته گزارش سرشار از نفرت می شود. پس زاویه دید گزارشگران از لنی نیز دارای اهمیت است. در مجموع باید گفت که «سیمای زنی در میان جمع» اثری پیچیده و درخور است که ما را به دنیای عجیب اما جالب می برد.

بخشی از کتاب سیمای زنی در میان جمع

در مقابل این سوال که آیا هوبرت گرویتن جاه طلبی داشته یا نداشته است، مطلعین غیر فامیل عقاید مختلفی دارند: ده نفر از آن ها معتقدند که نامبرده «فاقد هرگونه جاه طلبی» بوده است، در حالی که دوازده نفر آن ها به عکس برآنند که یکی از مشخصات اساسی گرویتن همین جاه طلبی او بوده است. ولی همه، از جمله هویزر پیر، دربست بر این اعتقادند که هوبرت گرویتن در سراسر عمرش کمترین استعدادی در مهندسی آرشیتکت نداشته است؛ حتی در این مسئله تا آنجا پیش می روند که می گویند:«هیچ اطلاعی به طور کلی در امور ساختمانی نداشته است.» به عکس، تقریبا همه متفق القولند که از نظر سازماندهی و مدیریت بی نظیر بوده است و حتی وقتی که قریب به ده هزار نفر حقوق بگیر برایش کار می کردند: «هرگز سررشته ی کارها از دستش در نمی رفته است.» (هویزر پیر).

چیز عجیب این است که پنج مطلع از بین بیست و دو مطلع غیر فامیل (دو تا از گروه فاقد هرگونه جاه طلبی و سه نفر از گروه مشخصات اساسی) بدون این که از اظهارات همدیگر خبر داشته باشند، هوبرت گرویتن را خیال پرور معرفی می کنند. وقتی که آن ها درباره ی این صفت عجیبی که روی گرویتن می گذارند سوال می شود، سه نفرشان به این اکتفا می کنند:«آره، خوب، خیال پرور بوده است... یک خیال پرور یک خیال پرور است دیگر دلیل نمی خواهد.» فقط دو نفرشان به خود زحمت می دهند که نوع خیالپروری هوبرت گرویتن را دقیق تر مشخص سازند.

یکی از این شهود هاینکن؛ مهندس آرشیتکت و مسئول سابق ساختمان های دولتی است که در حال حاضر بازنشسته است و در دهی گوشه ی عزلت گزیده و وقتش را صرف پرورش گل و زنبور عسل می کند.

کتاب سیمای زنی در میان جمع اثر هاینریش بل با ترجمه‌ی مرتضی کلانتریان توسط نشر آگه به چاپ رسیده است.

• نویسنده: هاینریش بل
• مترجم: مرتضی کلانتریان
• انتشارات: آگه