کتاب عقود معین 1 | دکتر کاتوزیان

درباره‌ی کتاب دوره حقوق مدنی عقود معین جلد 1 دکتر کاتوزیان

عقود معین، عقودی هستند که در قانون دارای عنوان معین می باشند و قانون گذار شرایط خاص تحقق آن ها را بیان کرده است؛ متأسفانه در قانون مدنی، عقود معین به طور پراکنده و بدون هیچ نظمی نگاشته و تنظیم شده اند و همین موضوع مطالعه ی آن ها را دشوار می کند. دکترناصر کاتوزیان در سری کتب چند جلدی حقوق معین خود، عقود معین را به صورت منظم طبقه بندی نموده است که مطالعه این عقود را بسیار آسان تر می کند و علاوه بر آن با زبانی روان، عقود مختلف را به صورت کاربردی مورد بررسی قرار می دهد.

جلد اول این مجموعه، تحت عنوان " حقوق مدنی 1 (درس هایی از عقود معین)" متشکل از 6 قسمت می باشد که عبارتند از: 1- عقد بیع 2- عقد اجاره 3- عقد قرض 4- عقد جعاله 5- عقد شرکت 6- عقد صلح

قسمت اول، مفهوم و اوصاف بیع، اراده، اهلیت، موضوع عقد بیع، انتقال مالکیت، الزام به تسلیم مبیع، ضمان درک و عیوب پنهانی مبیع و ... را شرح می دهد. قسمت دوم، انعقاد اجاره، آثار و انحلال اجاره، انواع اجاره املاک، انواع و آثار انعقاد قرارداد و ... را ارائه می دهد. قسمت های سوم و چهارم کلیات و مفهوم قرض و جعاله، انعقاد و آثار آن ها را بیان می کنند. قسمت پنجم، مخاطب را با عقد شرکت، شرکت های مدنی و تجارتی، اداره و انحلال شرکت، انحلال اذن در اداره، اقسام و ترتیب تقسیم و ... آشنا می کند و نهایتاً بخش ششم، ماهیت و انعقاد صلح، موضوع و آثار صلح، تراضی و اهلیت و ... را شرح می دهد.

بخشی از کتاب دوره حقوق مدنی عقود معین 1 ناصر کاتوزیان

عقد بیع

فصل اول: مفهوم و اوصاف بیع

مبحث اول: مفهوم بیع

1‐ معنی بیع و تفاوت آن با معاوضه:

همین که اندیشه مبادله کالاها مطرح شد، نخستین راه حلی که به نظر رسید این بود که هر تولید کننده آن چه را زیادتر از میزان نیاز خود دارد با کالایی که خواهان آن است معاوضه کند. ولی، رشد نیازهای گوناگون کشاورزی و صنعتی، راه حل ابتدایی را دشوار ساخت. زیرا، یافتن کسی که خواهان فرآورده ‌های تولید کننده باشد و کالای مورد نیاز او را تهیه کند، ساده نبود.

وسیله ای لازم بود که این تعاون اجتماعی را آسان کند؛ وسیله ‌ای که مورد قبول همگان باشد تا تولید کننده بتواند کالای زائد خود را با آن مبادله کند و با صرف آن مالی را که نیاز دارد تهیه سازد. این وسیله همگانی، که معیار ارزش ‌ها و واسطه بین تولید کننده و مصرف کننده قرار گرفت، پول بود.

رفته رفته همه این راه ساده تر را برگزیدند و کالایی را که بیش از نیاز شخصی داشتند با پول مبادله کردند و از همین جا مفهوم بیع به وجود آمد و خرید و فروش به عنوان مواد ساده ترین وسیله توزیع ثروت، متداول گشت. معاوضه اختصاص به مبادله کالا به کالا پیدا کرد و بیع ویژه مبادله کالا با پول گشت.

امتیاز بین معاوضه و بیع در عرف تجارتی ما نیز به همین ترتیب است. امرو،ز اگر کسی گندم های مزرعه خود را با قطعه فرشی مبادله کند، می گویند این دو نفر فرش و گندم را معاوضه کرده اند و بر چنین معامله‌ای نام بیع یا خرید و فروش نمی ‌گذارند. همچنین اگر شخصی اتومبیل خود را در برابر مبلغی پول به دیگری انتقال دهد، گفته نمی ‌شود که او اتومبیل را با پول معاوضه کرده است.

ماده 338 قانون مدنی این تحول عرفی را دنبال نکرده است و در تعریف بیع می گوید:《بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم》. این گشاده دستی بر قلمرو بیع می افزاید. زیرا، تملیک عین در برابر هر عوض، خواه پول باشد یا کالا و خدمت، بیع است و دخالت پول در مبادله ضروری نیست. ولی، این پرسش را مطرح می کند که تفاوت بین بیع و معاوضه چیست و از کجا می توان فهمید که مبادله دو کالا بیع است یا معاوضه؟

باید دانست که یافتن معیار تمیز بیع و معاوضه آثار مهم عملی دارد: از جمله این که پاره ای از خیارات (مانند خیار تاخیر ثمن) ویژه عقد بیع است و در معاوضه راه ندارد. حق شفعه با فروش سهم مشاع یکی از دو شریک به وجود می آید، ولی معاوضه این سهم برای شریک دیگر چنین حقی ایجاد نمی کند ... و مانند این ها‌

تمیز بیع و معاوضه وابسته به قصد مشترک دو طرف است: اگر آنان خواسته باشتد که دو چیز را بدون هیچ امتیازی با هم مبادله کنند، توافق آنان تابع قواعد معاوضه است، و هرگاه چنین اراده کنند که یکی از دو عوض مبیع و دیگری بهای آن باشد، قراردادی که بسته می شود بیع است.

کتاب دوره حقوق مدنی عقود معین 1 شامل معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض می‌باشد. این کتاب اثر دکتر ناصر کاتوزیان بوده که توسط انتشارات گنج دانش به چاپ رسیده است.

فهرست

• دوره حقوق مدنی
• معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض
• مؤلف: دکتر ناصر کاتوزیان
• انتشارات: گنج دانش