کتاب فلسفه هنر از دیدگاه مارکس | لیف شیتز

کتاب فلسفه هنر از دیدگاه مارکس اثر میخائیل لیف شیتز و ترجمه ی مجید مددی توسط نشر بان به چاپ رسیده است.

"فلسفه ی هنر از دیدگاه مارکس" کتابی در حوزه ی فلسفه می باشد که مطالب ارزشمندی را در زمینه ی زیبایی شناختی فلسفی، برای مخاطب و دوستداران به هنر و علم فلسفه ارائه می دهد. بنا بر اظهارات شخصی مترجم، زیبایی شناسی در مفهوم مدرن آن بیش تر به عنوان روشی فلسفی شناخته می شود که سه بخش مختلف و مجزای از یک دیگر را به خود اختصاص می دهد: 1- فلسفه ی زیبایی شناختی پدیدارها مانند اشیاء، کیفیت ها، تجربه ها 2- فلسفه ی هنر از قبیل خلاقیت، اثر هنری و ادراک هنر و 3- فلسفه ی نقد هنر؛ در برخی موارد نیز زیبایی شناختی، از لحاظ فلسفی به طور مشترک در ارتباط با هر سه حوزه ی مذکور است که از گذشته های بسیار دور تاکنون، بحث های جنجالی بسیاری را به راه انداخته است. در همین راستا، مولف با به کارگیری از روشی جدید و خلاق، دیدگاه های زیبایی شناسی از جانب "کارل مارکس" را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و سپس، چگونگی تکامل و پیشرفت تدریجی نظریه ی او را به طور مفصل شرح نموده و در نتیجه، خواننده را در درک و شناخت نوع تفکرات و مبانی نظری این شخصیت تاریخی بزرگ و موثر، یاری می رساند.

فهرست

مقدمه بر چاپ جدید مقدمه ی مترجم درباره ی مولف و اثر یاداشت ناشر انگلیسی پیش گفتار فلسفه ی هنر از دیدگاه مارکس پیوست ها 1 - لئوتولستوی و دوران او            و.ا. لنین 2- درباره ی هنر (در پاسخ آندره دپره)           لویی التوسر 3- ادبیات به مثابه ی فرم ایدئولوژیک              بالی بار و ماشری کتاب نامه نمایه

برشی از متن کتاب

هنر وسیله ای برای تزیین خانه بورژوا نیست، سلاحی است برای نبرد پابلو پیکاسو، 1945 مسائل زیبایی شناسی جایگاه برجسته ای را در دوره اولیه زندگی روشنفکری مارکس به خود اختصاص داده است. در دوره دانشجویی اش (1835 - 1841) علاوه بر درس های حقوق و فلسفه، تاریخ ادبیات هم می خواند - به طور عمده ادبیات دوران باستان - همچنین آثار زیبایی شناسان بزرگ آلمان نیز از مطالب مورد علاقه و مطالعه او بود. در دانشگاه بن، که مارکس در پاییز 1835 به عنوان دانشجوی حقوق جزا وارد آن شده بود، او به همان اندازه که توجه خود را به مطالب حقوقی معطوف کرده بود، زمانی را نیز به مطالعه تاریخ هنر و ادبیات اختصاص داده بود. او در جلسات درس شلگل حضور می یافت؛ در میتولوژی دنیای کهن، درسی که در آن وقت توسط استاد مشهوری به نام ولکر داده می شد، تحقیق و نیز هنر مدرن را مطالعه می کرد. در دانشگاه برلین، مارکس تنها در یک درس درباره تاریخ ادبیات شرکت می کرد (درس های گپرت درباره اوریپید، 1840 - 1841). اما کار مستقل او در ارتباط با هنر خلاقه است که در این جا مورد نظر و علاقه مخصوص ما است: از جمله کتاب هایی که مارکس در این زمینه در 1837 مطالعه کرده از این ها می توان نام برد: لائوکوئون اثر لسینگ ، تاریخ هنر باستان اثر وینکلمان و ملاحظاتی کلی درباره غرایز حیوانات اثر رایماروس. در جریان گذار به هگل گرایی، مارکس مطالعه ژرف و دقیقی از زیبایی شناسی هگل که بی شک آن را در تابستان 1837 خواند، به عمل آورد. دلبستگی مارکس جوان به هنر تنها به مسائل نظری آن محدود نبود، بلکه او بارها مبادرت به گفتن شعر کرد که البته به جز استثناهایی، موفقیت آمیز نبود. هنگامی که در بن بود شعری فلسفی گفت و برای پدرش فرستاد (1835) و در دوره ای که در برلین زندگی می کرد دفترهایی از شعرهای خود را به نامزدش هدیه کرد، علاوه بر آن، چهل قطعه دیگر که نخستین پرده از درام فانتزی به نام الانم و فصلی چند از طرحی مطایبه آمیز به نام کژدم و فلیکس که به سبک استرن و هوفمان نوشته شده بود. به طوری که خود مارکس اعتراف می کند، او پس از زمان درازی تمرین در شعر سرودن تلاش قاطعی برای فرونشاندن تمایل سرکشی که شعر بسراید آغاز کرد؛ با این حال سال های درازی این وسوسه برای شعر گفتن در وی باقی ماند. اواخر 1841، دو قطعه از شعرهای اولیه خود را در نشریه آتنائوم به چاپ رساند. تضاد میان فشار درونی برای سرودن شعر و ضرورت ناگزیر در یافتن پاسخی برای مشکلات زندگی در حوزه علم موجب پدید آمدنِ نخستین بحران در تکامل روشنفکری مارکس بود. نتیجه این ستیز درونی چشم پوشی کامل از سرودن شعر و روی آوردن به فلسفه هگل بود، به همراه آموزه آن مبنی بر انحطاط اجتناب ناپذیر هنر در دوران جدید. قبلاً دو بار در تاریخ اندیشه اجتماعی آلمان تردیدهایی جدی نسبت به امکان خلاقیت هنری اصیل تحت مناسبات بورژوایی به وجود آمده بود. کوتاه زمانی پیش از انقلاب فرانسه فلسفه کلاسیک آلمان نقد زیبایی شناختی واقعیت را به نمایش گذارده بود و انگیزه های مشابهی هم در دهه های سی و چهل در جنبش دموکراتیک رادیکال از نو ظاهر شدند که به مارکس منتهی گشتند. جامعه ای استوار بر پایه مبارزه کور منافع خودپرستانه، جامعه ای که پیشرفت و تکامل آن منحصراً تحت تسلط «فشار خودکار نیازها» قرار دارد - این «قلمرو ضرورت» به قول شیلر - نمی تواند زمین مساعدی برای باروری هنری اصیل باشد. این نظر و رای رادیکال های جوان آلمانی در دوره ای بود که هگل و هم قطارانش در توبینگن «درخت آزادی» خود را آبیاری می کردند. ارزیابی منفی آن ها از واقعیت متضمن نقد جهان امتیازات فئودالی و تسلط مالکیت خصوصی بورژوازی بود. هگل می نویسد: در دوره جدید اشعار قومی نه با هارمودیوس آشناست و نه با آریستوگایتون که شهرت شان به سبب آن که خودکامان و مستبدان را به دیار عدم فرستادند و به همشهریان خود حقوق و قانون برابر اعطا کردند، ابدی خواهد شد...    

نویسنده: میخائیل لیف شیتز ترجمه: مجید مددی ناشر: بان