کتاب مقالات مولانا | ویرایش متن: جعفر مدرس صادقی

معرفی کتاب مقالات مولانا؛ جعفر مدرس صادقی

کتاب مقالات مولانا همان کتاب مشهور و دلنشین مولانا «فیه ما فیه» می‌باشد. مولانا را می‌توان در این اثر بدون حجاب دید. مولانا شاعری ضد شعر است که این را بارها در غزلیات و مثنوی گفته و از تنگنای وزن به فریاد آمده است. او در مجالس فیه ما فیه، با خیال راحت، در میان دوستان و مریدان نشسته و سخن می‌گوید: گفتاری ساده و بی تکلف که از دل برآمده.

اهمیت فیه ما فیه فقط این نیست که از طریق آن می توان به جهان پهناور و پر رمز و راز مولانا وارد شد، این کتاب با اینکه باقی مانده از دورانی است که نگاشتن گرفتار انشانویسی و لفاظی بود و رو به انحطاط می رفت؛ یکی از نمونه های ساده نویسی ست و خالی از تکلفات لفظی و یادآور نثر ساده و شسته رفته ی عهد سامانی می باشد.  فیه ما فیه به فاصله های مختلف ایراد شده و پس از مرگ او به دست یکی از مریدان و احتمالا پسرش – سلطان ولد – تدوین شده.

سلطان ولد یا یکی از مریدان سخنان را یادداشت می کردند و همین یادداشت ها بعدا به صورت این کتاب درآمد. بنا بر شواهد تقریرات فیه ما فیه از حوالی سال 645 هجری قمری، یعنی پس غیبت شمس در زندگی مولانا و به دنبال آن تعطیل شدن کلاس های درس و وعظ شروع و تا آخرین سال های عمر مولانا ادامه داشته. فصول کتاب از هیچ قاعده ای پیروی نمی کند و در یک فصل مطالب گوناگونی آمده به این دلیل که معمولا در این مجالس مولانا پاسخ سوالات را می داده است.

کتاب مقالات مولانا عین متن کتاب فیه ما فیه است، بدون هیچ دخل و تصرفی در سبک نوشتار و اعمال سیلقه ای، در جهت ساده کردن متن برای مخاطب فصلبندی، پاراگراف بندی، نقطه گذاری، فاصله گذاری و یکدست کردن رسم الخط صورت گرفته است. سعی بر آن بوده در درجه ی اول اصل یکدستی با محفوظ ماندن سبک نوشتار رعایت شود.

بخشی از کتاب مقالات مولانا

آدمی همیشه عاشق آن چیز است که ندیده است و نشنیده است و فهم نکرده است و شب و روز، آن را می طلبد:«بنده ی آنم که نمی بینمش.» و از آنچه فهم کرده است و ملول است و گریزان است. و از این روست که فلاسفه رؤیت را منکرند: زیرا می گویند که «چون ببینی، ممکن است که سیر و ملول شوی و این روا نیست.» سنیان می گویند که «این وقتی باشد که او یک لون می نماید. چون به هر لحظه ای، صد لون می نماید. و اگر صدهزار تجلی کند، هرگز یکی به یکی نماند»

آخر، تو نیز این ساعت، حق را می بینی در آثار و افعال و هر لحظه ای گوناگون - که یک فعلش به فعلی دیگر نمی ماند: در وقت شادی تجلی دیگر، در وقت گریه تجلی دیگر، در وقت خوف تجلی دیگر، در وقت رجا تجلی دیگر. چون افعال حق و تجلی افعال و آثار او گوناگون است و به یکدیگر نمی ماند، پس تجلی ذاتی او نیز چنین باشد، مانند تجلی افعال او: آن را بر این قیاس کن! و تو نیز که یک جزوی از قدرت حق، در یک لحظه هزار گونه می شوی و بر یک قرار نیستی.

بعضی از بندگان هستند که از «قرآن» به حق می روند و بعضی هستند خاصتر که از حق می آیند، «قرآن» را اینجا می یابند، می دانند که آن را حق فرستاده است.

تو یک بار بگو «خدا» و آنگاه، پای دار! که جمله ی بلاها بر تو ببارد.

یکی آمد، به مصطفا گفت «انی احبک»

گفت «هش دار که چه می گویی!»

باز، مکرر کرد که «إنی احبک.»

گفت «هشدار که چه میگویی!»

گفت «إنی أجک.»

گفت «اکنون، پای دار که به دست خودت خواهم کشتن! وای بر تو!»

یکی، در زمان مصطفا، گفت که «من این دین تو را نمی خواهم. والله که نمی خواهم این دین را باز بستان! چندان که در دین تو آمدم، روزی نیاسودم: مال رفت، زن رفت، فرزند رفت، حرمت نماند، قوت نماند و شهوت نماند.»

گفت «حاشا! - که دین ما هر کجا که رفت، باز نیاید تا او را از بیخ و بن نکند و خانه اش را نروبد و پاک نکند.»

قیمت و خرید کتاب مقالات مولانا؛ نشر مرکز

کتاب مقالات مولانا اثر مولانا جلال الدین محمد بلخی با ویرایش جعفر مدرس صادقی از نشر مرکز، به همراه سایر کتاب های متون نثر کهن را از فروشگاه اینترنتی کتابانه خریداری نمایید.

• فیه ما فیه
• نویسنده: مولانا جلال الدین محمد بلخی (رومی)
• ویرایش متن: جعفر مدرس صادقی
• انتشارات: مرکز